რა არის გესტაციური დიაბეტი – სიმპტომები, ნორმა და მართვის გზები

გესტაციური დიაბეტი არის მდგომარეობა, რომელიც ვითარდება მხოლოდ ორსულობის პერიოდში და ხასიათდება სისხლში შაქრის დონის მატებით. მისი დროული აღმოჩენა და მართვა აუცილებელია როგორც დედის, ისე ჩვილის ჯანმრთელობისთვის. მართალია, დიაგნოზი ხშირად შემაშფოთებლად ჟღერს, მაგრამ თანამედროვე მედიცინა გვთავაზობს ეფექტურ მეთოდებს მისი კონტროლისთვის.

გესტაციური დიაბეტი — რა არის?

გესტაციური დიაბეტი იქმნება მაშინ, როდესაც ორსულობის დროს ორგანიზმი ვერ აწარმოებს საკმარის ინსულინს ან უჯრედები ვერ რეაგირებენ მასზე სათანადოდ. შედეგად, სისხლში გლუკოზის დონე იმატებს.

ეს მდგომარეობა უმეტესად ვლინდება მეორე ან მესამე ტრიმესტრში და ხშირ შემთხვევაში ქრება მშობიარობის შემდეგ. თუმცა, მნიშვნელოვანია მონიტორინგი, რადგან ქალებს, რომლებსაც ორსულობის დროს განუვითარდათ გესტაციური დიაბეტი, მომავალში უფრო მაღალი რისკი აქვთ ტიპი 2 დიაბეტის განვითარების.

რატომ ვითარდება ორსულობაში?

ორსულობის დროს ჰორმონალური ცვლილებები ზრდის ორგანიზმის მოთხოვნას ინსულინზე. პლაცენტის მიერ გამომუშავებული ჰორმონები ამცირებს ინსულინის ეფექტურობას, რაც სისხლში შაქრის დაგროვებას იწვევს. თუ პანკრეასი ვერ ახერხებს საკმარისი ინსულინის გამომუშავებას, ვითარდება გესტაციური დიაბეტი.

დაავადების მიზეზები და რისკ-ფაქტორები

გესტაციური დიაბეტის განვითარების ალბათობას ზრდის:

• ჭარბი წონა ორსულობამდე

• დიაბეტის გენეტიკური მიდრეკილება

• წინა ორსულობაში გესტაციური დიაბეტის არსებობა

• ასაკი 35 წელს ზემოთ

• მრავალნაყოფიანი ორსულობა

• პოლიკისტოზური საკვერცხის სინდრომი (PCOS)
  

გესტაციური დიაბეტი ორსულებში

გესტაციური დიაბეტი ორსულებში გვხვდება დაახლოებით 2-10%-ში, რაც საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია.

დედაზე მისი გავლენა:

• პრეეკლამფსიის (მაღალი წნევა ორსულობისას) რისკის ზრდა

• ნაადრევი მშობიარობა

• დიდი წონის მქონე ახალშობილის გაჩენა

ჩვილზე გავლენა:

• დაბადების შემდეგ ჰიპოგლიკემიის რისკი

• სუნთქვითი პრობლემები

• მომავალში ჭარბი წონისა და ტიპი 2 დიაბეტის განვითარების ალბათობა
  

გესტაციური დიაბეტის ნორმა

გესტაციური დიაბეტი ნორმა განსაზღვრავს სისხლში შაქრის იმ ზღვრულ მაჩვენებლებს, რომლებიც ორსულობისას უსაფრთხოდ ითვლება.

ნორმალური პარამეტრები:

• უზმოზე: ≤ 5.1 მმოლ/ლ

• გლუკოზის ტესტიდან 1 საათის შემდეგ: ≤ 10.0 მმოლ/ლ

• 2 საათის შემდეგ: ≤ 8.5 მმოლ/ლ

თუ ეს მაჩვენებლები აღემატება ნორმას, ისმება დიაგნოზი. მთავარი მიზანია შაქრის დონის შენარჩუნება ზღვრულ ფარგლებში – ეს ხორციელდება დიეტით, ფიზიკური აქტივობით და საჭიროების შემთხვევაში მედიკამენტებით.

გესტაციური დიაბეტის სიმპტომები

ხშირად გესტაციური დიაბეტის სიმპტომები სუსტად ვლინდება ან საერთოდ არ ჩანს. ამიტომაც რეგულარული ტესტირება ორსულებში აუცილებელია.

შესაძლო სიმპტომებია:

• ძლიერი წყურვილი

• ხშირი შარდვა

• გადაღლილობა

• მხედველობის გაბუნდოვნება

• ხშირი სოკოვანი და შარდსასქესო ინფექციები

როდის უნდა მიმართოს ექიმს?

თუ ორსულობისას შეამჩნევთ ზემოთ ჩამოთვლილ სიმპტომებს, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს.

რატომ შეიძლება სიმპტომები შეუმჩნეველი იყოს?

ორსულობის დროს ფიზიოლოგიური ცვლილებები ზოგჯერ ფარავს დიაბეტის ნიშნებს. ამიტომ გეგმური ტესტირება — განსაკუთრებით მეორე ტრიმესტრში — არის დაავადების აღმოჩენის საუკეთესო გზა.

მკურნალობა

დიეტის მნიშვნელობა და ფიზიკური აქტივობა

ჯანსაღი კვება დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტებით და რეგულარული მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა (სიარული, იოგა ორსულებისთვის) მნიშვნელოვნად ეხმარება შაქრის დონის კონტროლს.

მედიკამენტოზური მკურნალობა

თუ დიეტა და ფიზიკური აქტივობა საკმარისი არ არის, ინიშნება ინსულინოთერაპია. ინსულინი ითვლება ყველაზე უსაფრთხო პრეპარატად ორსულობისას.

რეგულარული დიაგნოსტიკა და ექიმის მონიტორინგი

გესტაციური დიაბეტის მქონე ქალებმა უნდა აკონტროლონ სისხლში შაქრის დონე ყოველდღიურად და რეგულარულად ეწვიონ ენდოკრინოლოგს ან გინეკოლოგს. ეს თავიდან აგაცილებთ როგორც დედის, ისე ჩვილის გართულებებს.

დასკვნა

გესტაციური დიაბეტი არის სერიოზული, მაგრამ კონტროლირებადი მდგომარეობა, რომელიც საჭიროებს დროულ დიაგნოსტიკასა და მართვას.

• გესტაციური დიაბეტი ნორმა უზრუნველყოფს როგორც დედის, ისე ჩვილის უსაფრთხოებას.

• ადრეული აღმოჩენა და მკურნალობა მნიშვნელოვნად ამცირებს გართულებების რისკს.

• ექიმთან რეგულარული კონსულტაცია საუკეთესო გზაა ჯანსაღი ორსულობისა და უსაფრთხო მშობიარობისთვის.

თუ გაქვთ რისკ-ფაქტორები ან შეამჩნიეთ სიმპტომები, ნუ გადადებთ — დროული რეაგირება დაიცავს თქვენც და თქვენს მომავალ შვილსაც.